مقاله پژوهشی
برنامه ریزی شهری
صیاد ایرانی هریس؛ اسماعیل قلی نژاد؛ اسماعیل نجفی
دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1399، صفحه 7-20
چکیده
مطالعه در مورد علل و عوامل تأثیرگذار توزیع غیرمنطقی امکانات برای از بین بردن و یا حداقل کاهش نابرابریهای ناحیهای امری ضروری و بسیار مهم است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانهای - پیمایشی و با رویکرد کاربردی است. پژوهش حاضر با 59 شاخص در 4بخش بهداشتی و درمانی، اقتصادی، زیربنایی، آموزشی و فرهنگی با استفاده از دو روش ...
بیشتر
مطالعه در مورد علل و عوامل تأثیرگذار توزیع غیرمنطقی امکانات برای از بین بردن و یا حداقل کاهش نابرابریهای ناحیهای امری ضروری و بسیار مهم است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانهای - پیمایشی و با رویکرد کاربردی است. پژوهش حاضر با 59 شاخص در 4بخش بهداشتی و درمانی، اقتصادی، زیربنایی، آموزشی و فرهنگی با استفاده از دو روش موریس و تاکسونومی عددی به درجهبندی توسعه یافتگی شهرستانهای استان اردبیل پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که عدم تعادل و ناهمگنی در بین شهرستانهای استان وجود دارد بهطوریکه همه شهرستانها در شاخص تلفیقی موریس در2 سطح نیمه برخوردار و محروم قرار گرفتهاند و اردبیل رتبه اول را به خود اختصاص داده است و سرعین تنها شهرستان محروم استان بوده است در شاخص تلفیقی تاکسونومی نیز شهرستانها در3سطح برخوردار، نیمه برخوردار و محروم قرار گرفتهاند در این روش نیز اردبیل در بین شهرستانهای برخوردار رتبهی اول را کسب کرده است و نیر تنها شهرستان محروم استان بوده است. لذا این تفاوت نه تنها در بین شهرستانهای استان زیاد است بلکه اختلاف قابل ملاحظهای با دیگر مناطق کشور دارد که لزوم توجه جدی و برنامهریزیهای هدفمند و منطبق بر قابلیتهای استان را درجهت توسعه متوازن و یکپارچه را میطلبد.
مقاله پژوهشی
جغرافیای سیاسی
محمد راحمی؛ حجت مهکویی؛ احمد خادم الحسینی؛ علی شمس الدینی
دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1399، صفحه 21-36
چکیده
پویایی، تغییر و تحول از ویژگیهای فضای جغرافیایی است. در این میان یکی از راهبردهای بنیادی مدیریت فضای جغرافیایی، میتواند تقسیمبندی فضا به فضاهای کوچکتر باشد. موضوع تقسیمبندی فضا، در قالب نظام تقسیمات کشوری مطرح میشود. به طور کلی هدف اصلی از این فرایند، فراهم سازی بنیانهای آمایش جغرافیایی فضا و عدالت محیطی در فضای جغرافیایی ...
بیشتر
پویایی، تغییر و تحول از ویژگیهای فضای جغرافیایی است. در این میان یکی از راهبردهای بنیادی مدیریت فضای جغرافیایی، میتواند تقسیمبندی فضا به فضاهای کوچکتر باشد. موضوع تقسیمبندی فضا، در قالب نظام تقسیمات کشوری مطرح میشود. به طور کلی هدف اصلی از این فرایند، فراهم سازی بنیانهای آمایش جغرافیایی فضا و عدالت محیطی در فضای جغرافیایی است. از این رو از دیدگاه دانش جغرافیای سیاسی کاربردی، تقسیمبندی متعادل فضای کشور در قالب تقسیمات اداری و سیاسی، مقولهای ضروری به نظر میرسد. در کشور ما، با توجه به نوع حاکمیت و مقتضیات محیط طبیعی و انسانی، بارها این تقسیمبندیها دستخوش تغییر شده و میشود. در چارچوب رویکرد فوق، هدف پژوهش حاضر، تحلیل تاثیر مولفههای قانونی و علمی در ارتقاء شهرستان کاشان و پیرامون، به سطح یک استان از دیدگاه مردم، مسئولین و متخصصان است. روش کلی مطالعه مبتنی بر روش میدانی به کمک طراحی و تحلیل پرسشنامه صورت گرفته است. در در این راستا به بررسی آماری متغیرهای موثر و میزان تأثیر آنها در ارتقا شهرستان کاشان در سه جامعه آماری مردم بومی (384 نفر)، مسئولین(23 نفر) و کارشناسان جغرافیای سیاسی(17 نفر) اقدام شد. نتایج بدست آمده با استفاده از روش آنالیز واریانس و آزمون دانکن تحلیل شدند که نشان داد؛ از بین مردم و مسئولین و کارشناسان، پیشنهاد استان شدن شهرستان کاشان، از نظر مسئولین، با رتبه بالا و از دیدگاه کارشناسان با رتبه کمتری است. همچنین به ترتیب الویت، متغیرهای جمعیت، فاصله، دسترسی، حوزه نفوذ، همگنی جمعیت در ارتقا شهرستان کاشان به استان مؤثرند. از سوی دیگر نتایج آزمون دانکن، نشان داد میزان نقش مؤلفههای رسمی، قانونی و علمی در ارتقاء شهرستان کاشان در ساکنان آران و بیدگل بیشتر از ساکنان میمه، محلات و دلیجان است و در بین ساکنان نطنز، اردستان و کاشان بیشتر از محلات و دلیجان است.
مقاله پژوهشی
گردشگری
عبدالباسط درزاده مهر؛ علی رحیمی؛ ملیحه شاه بیکی
دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1399، صفحه 37-52
چکیده
ناهماهنگیهای موجود بین سازمانهای مدیریتی باعث سردرگمی اداره های شهر و اتلاف سرمایههای مادی و معنوی شده به گونهای که تصمیمگیری سازمانها و دستگاههای خدمات شهری در برخی موارد در تضاد با یکدیگر قرار میگیرند. امروزه عدم مدیریت یکپارچه شهرها هزینههایی چندین برابر را بر پیکر اقتصاد شهری تحمیل کرده است و مدیریت شهری را با ...
بیشتر
ناهماهنگیهای موجود بین سازمانهای مدیریتی باعث سردرگمی اداره های شهر و اتلاف سرمایههای مادی و معنوی شده به گونهای که تصمیمگیری سازمانها و دستگاههای خدمات شهری در برخی موارد در تضاد با یکدیگر قرار میگیرند. امروزه عدم مدیریت یکپارچه شهرها هزینههایی چندین برابر را بر پیکر اقتصاد شهری تحمیل کرده است و مدیریت شهری را با چالشهای زیادی مواجه ساخته.از جمله این چالشها ناهماهنگی، تداخل و همپوشانی در کار یکدیگر، موازیکاری و اتلاف منابع است. بنابراین هدف از این پژوهش شناخت و تحلیل مدیریت کنونی گردشگری شهر چابهار و ارائه راهکارهایی جهت یکپارچگی مدیریت گردشگری است. روش این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. جهت جمعآوری اطلاعات و دادههای مورد نیاز از بررسیهای اسنادی، کتابخانهای و پرسشنامه استفاده شده است. شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید از روش تحلیلی SWOT برای تعیین راهبردها از مدلQSPM استفاده شده است.که طبق نتایج ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک، راهبرد تدافعی برای مدیریت گردشگری شهر چابهار انتخاب شد.به منظور حل مشکلات پیش رو و با هدف تحقق مدیریت یکپارچه گردشگری شهر چابهار و بهبود وضع موجود مدیریت گردشگری شهر چابهار چند پیشنهاد به شرح زیر ارائه می گردد. 1-تشکیل " شورای هماهنگی" از طرف نهادهای محلی جهت هماهنگی بین سازمان ها2-هماهنگی نهادهای درگیر مدیریت گردشگری شهری3-تمرکز زدایی از وظایف نهادهای درگیر و متولی مدیریت گردشگری به سوی تمرکز گرایی در شورای هماهنگی و...
مقاله پژوهشی
ژئومورفولوژی
محمدرضا زندمقدم
دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1399، صفحه 53-68
چکیده
فرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی وژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی شهر سمنان با استفاده از سیستم ...
بیشتر
فرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی وژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی شهر سمنان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیکهای ارزیابی چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) پرداخته شده است. برای این کار معیارهای مؤثر از جمله: ارتفاع، شیب، جهت شیب، لیتولوژی و فاصله از گسل استفاده شده است. هرکدام از معیارهای مورد بررسی طبق نظر کارشناسی و با استفاده از نرم افزار Expert choice وزن دهی ودرجه اهمیت هر کدام از آنها مشخص شد. در نهایت با استفاده از روش ترکیبی منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیائی مکان گزینی انجام و با توجه به مقایسه تحلیلی، پهنه های مناسب وضع موجود شهر ونقشه ژئومورفولوژی منطقه بر اساس نقاط بحرانی با پهنه های مناسب حاصل از تحلیل سلسله مراتبی و g.i.s انجام گرفت. نتایج حاکی از این است که نقش عوامل ژئومورفولوژی در مکان گزینی شهر سمنان بسیار مؤثرتر از دیگر عوامل محیطی بوده است.همچنین تحلیل داده ها نشان می دهد که شهر سمنان در معرض تهدید عوامل مختلف محیطی قرار دارند. برخی از آنها همچون عوامل لیتولوژی به صورت جدی محدودیت ایجاد کرده وممکن است در آینده شرایط نامناسبی را برای وقوع سایر مخاطرات محیطی پدید آورد. به این منظور باید به تبعیت از فرایندهای ژئومورفولوژیک روند گسترش شهر امتداد یابد.
مقاله پژوهشی
گردشگری
جعفر بهاری؛ شهلا بهاری؛ حامد بهاری
دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1399، صفحه 69-88
چکیده
تحقیق حاضر با هدف تأثیر مسئولیت های اجتماعی بر ارزش ویژه برند مقصد گردشگری از دیدگاه گردشگران داخلی در شهر تبریز در تابستان ۱۳۹۸ صورت پذیرفته است. تحقیق حاضر، از نظر هدف، کاربردی و براساس روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس به منظور تجزیه و تحلیل داده ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف تأثیر مسئولیت های اجتماعی بر ارزش ویژه برند مقصد گردشگری از دیدگاه گردشگران داخلی در شهر تبریز در تابستان ۱۳۹۸ صورت پذیرفته است. تحقیق حاضر، از نظر هدف، کاربردی و براساس روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس به منظور تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق آن دسته از گردشگران داخلی هستند که در تابستان ۱۳۹۸ به شهر تبریز سفر کردهاند. داده های مورد نیاز برای این تحقیق با روش نمونه گیری تصادفی ساده از گردشگران داخلی در شهر تبریز و با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. با توجه به این که حجم جامعه نا معلوم می باشد از فرمول کوکران به منظور تعیین حجم نمونه استفاده شده است که عدد ۳۸۴ بدست آمده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که مسئولیتهای اجتماعی مقصد گردشگری شهر تبریز تأثیر معنی داری بر ارزش ویژه برند مقصد و هریک از ابعاد آن دارد.
مقاله پژوهشی
GIS
قاسم محمدی
دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1399، صفحه 89-104
چکیده
توسعه انسانی در دهه 1990 میلادی پس از شکست اندازهگیریهای تک بعدی بر مبنای درآمد سرانه، معرفی شد. توسعه انسانی شاخصی چند بعدی است که بنابر تعریف برنامه توسعه سازمان ملل عبارت است از فرآیند بسط انتخابهای انسانی و افزایش سطح رفاه زندگی. این شاخص پیشرفتهای انسانی را در سه بعد آموزشی، سلامت و استانداردهای زندگی میسنجد. با تکیه بر ...
بیشتر
توسعه انسانی در دهه 1990 میلادی پس از شکست اندازهگیریهای تک بعدی بر مبنای درآمد سرانه، معرفی شد. توسعه انسانی شاخصی چند بعدی است که بنابر تعریف برنامه توسعه سازمان ملل عبارت است از فرآیند بسط انتخابهای انسانی و افزایش سطح رفاه زندگی. این شاخص پیشرفتهای انسانی را در سه بعد آموزشی، سلامت و استانداردهای زندگی میسنجد. با تکیه بر این رویکرد، استانهای کشور مورد سنجش و سطحبندی قرار گرفت. روش مطالعاتی پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و بر اساس هدف از نوع کاربردی میباشد. شاخصهای مسکن نیز متغیر دیگری است که در این تحقیق در سطح استانهای کشور ارزیابی شد. با استفاده از مدلهای موریس، تاپسیس، ویکور، کپلند و ضریب پراکندگی وضعیت توسعه یافتگی استانها بررسی و تحلیل شد و در انتها با روشهای آمار فضایی، خود همبستگی فضایی شاخصها بر روی نقشه نشان داده شد. نتایج نشان دهنده تمرکز توسعهیافتگی (انسانی، مسکن) در نواحی مرکزی کشور و نواحی کم برخوردار منطبق با مناطق پیرامونی و مرزی کشور میباشد. در شاخص HDI سه استان تهران، البرز و یزد استانها برتر و استانهای سیستان و بلوچستان، کردستان و خراسان شمالی کمترین امتیاز را در این شاخص دارند. در شاخصهای مسکن نیز تهران، البرز و قم بهترین وضعیت و استانهای سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری و خراسان جنوبی پایینترین سطح را دارند. همچنین آزمون همبستگی پیرسون با ضریب 70 درصد رابطه بین شاخص توسعه انسانی و شاخص مسکن را نشان داد.
مقاله پژوهشی
برنامه ریزی شهری
سید جعفر حجازی
دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1399، صفحه 105-118
چکیده
در سالهای اخیر رشد بی رویه و شتابان شهرها مشکلات شهری بسیاری ایجاد نموده است. این مشکلات تمامی جنبههای شهرنشینی را تحت تأثیر خود قرارداده و چه بسا که زندگی شهری را مختل نمودهاست. یکی از این مشکلات قابل توجه در شهرها وجود بافتهای فرسوده میباشد،که خود منشأ بسیاری از مشکلات شهری از جمله مسائل اقتصادی_اجتماعی، کالبدی_فیزیکی، ...
بیشتر
در سالهای اخیر رشد بی رویه و شتابان شهرها مشکلات شهری بسیاری ایجاد نموده است. این مشکلات تمامی جنبههای شهرنشینی را تحت تأثیر خود قرارداده و چه بسا که زندگی شهری را مختل نمودهاست. یکی از این مشکلات قابل توجه در شهرها وجود بافتهای فرسوده میباشد،که خود منشأ بسیاری از مشکلات شهری از جمله مسائل اقتصادی_اجتماعی، کالبدی_فیزیکی، زیست محیطی و امنیتی میباشد، که همهی اینها زمینه ناپایداری را در شهرها فراهم کرده است. شهرها محصول فرآیندی هستند که به افزایش کارایی و تحرک عوامل توسعه برای رفع نیازهای جوامع انسانی میانجامند. این بدان معنی است که ساخت فیزیکی و کالبدی شهرها ریشه اقتصادی دارد. بنابراین شاخصهای اقتصادی در نوسازی بافتهای فرسوده شهری و افزایش مشارکت مردمی نقش تعیین کنندهای دارند. هدف پژوهش حاضر مطالعة سنجش میزان مشارکت بازاریان در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری، شهر اهواز است. برای جمعآوری پیشینه و مبانی نظری موضوع مورد مطالعه، از اسنادکتابخانهای و مراجع اصیل مرتبط با موضوع موردپژوهش، استفاده شده است؛ همچنین بهمنظور سنجش افکار و نظرات کارشناسان پژوهش از روش پیمایشی بهصورت پرسشنامه استفاده شده است. پس از مرحلة نظرسنجیها و ویرایش آنها، نظرات مختلف دستهبندی و تجزیه و تحلیل شد. برای تحلیل دادههای پژوهش از مدلVISUAL PROMETHEE است، تا رتبه بندی محلات براساس مشارکت بازاریان مشخص شود،. نتایج نشان میدهد، که از بین محلات بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز،محله سی متری با 0.69 ph+ بالاترین وزن و محله عامری با وزن0.24 ph+کمترین امتیاز اولویتبندی معیارهای مؤثر مشارکت بازاریان بافت مرکزی شهر اهواز را به خود اختصاص دادهاند. در خاتمه برای نهادینه سازی معیارها پیشنهاداتی ارائه گردید.
مقاله پژوهشی
ژئومورفولوژی
ابولقاسم امیراحمدی؛ لیلی گلی مختاری؛ مهناز ناعمی تبار
دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1399، صفحه 119-128
چکیده
در این پژوهش جهت شناسایی آثار یخساری از شاخص های مرفیک، آثار و شواهد اقلیمی استفاده شده است. تعیین خط برف دائمی در منطقه به روش رایت انجام شد و نشان داد که در عصر حاضر دمای متوسط سالانه صفر درجه سانتی گراد در ارتفاع 2543 متری قرار گرفته است و وجود 65 سیرک در منطقه موید آن است که سیرک ها به عنوان یکی از منابع تغذیه کننده بسیار غنی برای تشکیل ...
بیشتر
در این پژوهش جهت شناسایی آثار یخساری از شاخص های مرفیک، آثار و شواهد اقلیمی استفاده شده است. تعیین خط برف دائمی در منطقه به روش رایت انجام شد و نشان داد که در عصر حاضر دمای متوسط سالانه صفر درجه سانتی گراد در ارتفاع 2543 متری قرار گرفته است و وجود 65 سیرک در منطقه موید آن است که سیرک ها به عنوان یکی از منابع تغذیه کننده بسیار غنی برای تشکیل یک پوشش یخی در منطقه به شمار می رفته اند. شواهد اقلیمی نشان می دهد که در منطقه مورد مطالعه نه تنها دما در کواترنر حدود 13 درجه نسبت به زمان فعلی سرد بوده، بلکه مقدار بارش آن نیز در مقایسه با زمان حال، کمابیش دو برابر بیشتر بوده است. شهر نیشابور دشتی است که از یک طرف دور تا دور آنرا ارتفاعات فرا گرفته است که وجود سیرک های یخچالی در ارتفاعات منطقه بعنوان عامل مهمی در تغذیه منابع آب و شرایط برودتی در زمان گذشته در منطقه در گسترش شهر نشینی شهر نیشابور بی تاثیر نبوده است. آثار ژئومورفیک از جمله خط برف دائمی، تیل، مورن، تور یخچالی و سیرک ها نشان دهنده این است که در منطقه مورد مطالعه توسعه و مدنیت تحت تاثیر عوامل یخچالی بوده است