مقاله پژوهشی
سمانه سینایی؛ احمد خادم الحسینی
دوره 3، شماره 9 ، خرداد 1393، صفحه 7-26
چکیده
امروزه فضای شهرهای ما بر اساس اصول و معیارهای استفاده بزرگسالان شکل گرفته است و اغلب فضاهای شهری عمدتا فاقد کیفیت برای استفاده کودکان میباشد.غیبت فضاهای عمومی شهری مناسب با ارزشها وخواستههای کودکان در شهرهای ما به شدت ملموس است و این در حالی است که اقداماتی نظیر تصویب کنوانسیون جهانی حقوق کودکان، پروژه ایجاد شهرهای دوستدار ...
بیشتر
امروزه فضای شهرهای ما بر اساس اصول و معیارهای استفاده بزرگسالان شکل گرفته است و اغلب فضاهای شهری عمدتا فاقد کیفیت برای استفاده کودکان میباشد.غیبت فضاهای عمومی شهری مناسب با ارزشها وخواستههای کودکان در شهرهای ما به شدت ملموس است و این در حالی است که اقداماتی نظیر تصویب کنوانسیون جهانی حقوق کودکان، پروژه ایجاد شهرهای دوستدار کودک و... در حال اجرا میباشند. زمان آن فرا رسیده است که کودکان و ارزشهای آنها وارد معادلات شهرسازی و برنامهریزی شهری شده و مدیران شهری امکان زندگی لذتبخش را برای آنان فراهم آورند. این پژوهش با هدف بررسی کیفیت فضاهای عمومی شهری جهت استفاده کودکان 11-14 سال منطقه 1 شهر نجف آباد تهیه گردیده است که بر اساس روش تحقیق توصیفی–تحلیلی و براساس هدف کاربردی است و از روشهای کتابخانهای و میدانی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری 2659 نفر از کودکان ساکن در منطقه 1 شهر نجف آباد میباشد که اطلاعات آماری از طریق توزیع 350 پرسشنامه (که پایایی آنها از تحلیل آماری آلفای کرونباخ (α) برابر 8. بدست آمده است که نشانگر پایایی مطلوب پرسشنامهها میباشد.) در میان کودکان بدست آمده و از طریق نرمافزار spss مورد تحلیل قرار گرفتهاند. با توجه به نتایج بدست آمده میتوان گفت عناصر کالبدی پارک، خیابان، پیادهرو و میدان بر دیدگاه کودکان از یک فضای خوب شهری تاثیرگذار است همچنین عناصر کارکردی پارک، خیابان و پیادهرو بر دیدگاه کودکان از یک فضای خوب شهری تاثیرگذار میباشد و با توجه به نتایج میتوان گفت میزان تاثیر عنصر کارکردی میدان بر دیدگاه کودکان از یک فضای خوب شهری یکسان نمیباشد.
مقاله پژوهشی
امیر گندمکار؛ لیلا فلاحی
دوره 3، شماره 9 ، خرداد 1393، صفحه 27-36
چکیده
شرایط آب و هوایی به موازات سایر عوامل محیطی از مهمترین عوامل موثر در شکلگیری و تکوین شهرها و تداوم حیات شهری به شمار میآید. در واقع شهرها، عناصر شهری و عملکرد آنها همواره از عناصر و عوامل آب و هوایی متاثر بوده و هستند البته از زمان صنعتی شدن شهرها به بعد، شهرها نیز در اوضاع اقلیمی فضای پیرامون خود تاثیر گذاشته و تغییرات اقلیمی میکرو ...
بیشتر
شرایط آب و هوایی به موازات سایر عوامل محیطی از مهمترین عوامل موثر در شکلگیری و تکوین شهرها و تداوم حیات شهری به شمار میآید. در واقع شهرها، عناصر شهری و عملکرد آنها همواره از عناصر و عوامل آب و هوایی متاثر بوده و هستند البته از زمان صنعتی شدن شهرها به بعد، شهرها نیز در اوضاع اقلیمی فضای پیرامون خود تاثیر گذاشته و تغییرات اقلیمی میکرو را پدید آوردهاند. باید توجه داشت که تصمیمات طراحانه نقش موثری در بهتر نمودن تاثیر خرده اقلیم دارند تا محیط شهری را به محیطی راحتتر تبدیل نماید. عوامل دخیل در این زمینه عبارتند از: - شکل توسعههای پیشنهاد شده و تاثیر آنها و رابطهشان با ساختمانها و سایر تاثیرات در محدوده طرح - موقعیت راههای دسترسی و پیادهروها، درختان و سایر پوششهای گیاهی - جهت گیری فضاهای داخلی و خارجی و نماها با توجه به جهت تابش آفتاب و سایه - توده گذاری، دسته بندی و فضای بین ساختمانها - باد - موقعیت ورودیهای اصلی و سایر بازشوها به عنوان رابط بین فضای داخل و خارج - منظر، پوشش گیاهی و آب نماها به عنوان منبع افزایش سرمایش طبیعی به طور کلی مجموعه این عوامل در ارتباط با مسائل اقلیمی میتوانند مزایا یا مشکلات مختلفی را برای استفادهکنندگان از فضا ایجاد نماید.(کارمونا،185،2007) باتوجه به مطالب بیان شده در نظر داریم تاثیر جهت وزش باد غالب بر طراحی شبکه معابر شهر سقز را مورد بررسی قرار دهیم. در این تحقیق تلاش شده است که دادههای مورد نیاز را از طریق مطالعات کتابخانهای و رجوع به سازمان هواشناسی شهر سقز گردآوری کرده، سپس وضع موجود معابر شهر سقز را با استفاده از نرم افزار Arc Gis ترسیم کرده و در نهایت با استفاده از استدلال استنتاجی مناسبترین جهت را انتخاب کردهایم. که در این پژوهش با توجه به نوع اقلیم شهر سقز و جهت وزش باد غالب جهت شمالی - جنوبی با بیشترین امتیاز کسب شده نسبت به سایر جهات مناسبترین جهت برای معابر شهر سقز میباشد. این جهت برای شبکه معابر شهر سقز هم از لحاظ برخورداری از تابش آفتاب و هم از لحاظ جلوگیری از برودت بادهای سرد بهترین جهت میباشد.
مقاله پژوهشی
فرزانه ساسانپور؛ نادر تابعی؛ ثروت الله مرادی؛ چیا نیازی
دوره 3، شماره 9 ، خرداد 1393، صفحه 37-46
چکیده
امروزه شهری پایدار است که منجر به عدالت اجتماعی شود. از نشانههای عدالت اجتماعی توزیع فضایی متعادل خدمات شهری است.کلانشهر تهران نیز یکی از شهرهایی است که از ویژگیهای اصلی آن عدم توازن فضایی خدمات بین مناطق شمال و جنوب آن میباشد. در این ارتباط مدیریت شهری کلانشهر تهران در راستای پایداری و کاهش فاصله بین این مناطق ارائه خدمات را ...
بیشتر
امروزه شهری پایدار است که منجر به عدالت اجتماعی شود. از نشانههای عدالت اجتماعی توزیع فضایی متعادل خدمات شهری است.کلانشهر تهران نیز یکی از شهرهایی است که از ویژگیهای اصلی آن عدم توازن فضایی خدمات بین مناطق شمال و جنوب آن میباشد. در این ارتباط مدیریت شهری کلانشهر تهران در راستای پایداری و کاهش فاصله بین این مناطق ارائه خدمات را به مناطق جنوبی تهران را در دستور کار خود قرار داده است. اما ارائه خدمات به مناطق حوزه جنوبی تهران باید براساس اولویت انجام گیرد. هدف این پژوهش شناسایی و چگونگی توزیع فضایی خدمات در مناطق حوزه جنوبی تهران و رتبهبندی این مناطق براساس شاخصهای برخورداری از خدمات شهری است. روش تحقیق این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و به منظور دستیابی به هدف پژوهش از روش تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که از میان مناطق حوزه جنوبی تهران، از لحاظ برخورداری از شاخصهای خدمات شهری منطقه 17 با امتیاز 0.798 در رتبه اول و منطقه 15 با امتیاز0.076 در رتبه آخر قرار دارد و این منطقه باید در اولویت ارائه خدمات شهری قرار گیرد همچنین شاخص مراکز آموزشی نسبت به دیگر شاخصها، عدم توازن فضایی بیشتری در مناطق حوزه جنوبی دارد.
مقاله پژوهشی
فاطمه جهانی شکیب؛ سیده آل محمد؛ اسماعیل صالحی
دوره 3، شماره 9 ، خرداد 1393، صفحه 47-62
چکیده
برنامهریزی و مدیریت بخشی و عدم هماهنگی طرحهای شهری با برنامههای عمرانی، ایجاد طرحها در فضای آرمانی و دور از واقعیت، بیتوجهی به شرایط خاص و عملکرد غالب هر شهر و نبود پایش مدون از مسائل نظام برنامهریزی شهری کنونی ایران میباشند. این مسائل نتیجهی نگاه بالا به پایین است که به عنوان رویکرد غالب در نظام برنامهریزی شهری ...
بیشتر
برنامهریزی و مدیریت بخشی و عدم هماهنگی طرحهای شهری با برنامههای عمرانی، ایجاد طرحها در فضای آرمانی و دور از واقعیت، بیتوجهی به شرایط خاص و عملکرد غالب هر شهر و نبود پایش مدون از مسائل نظام برنامهریزی شهری کنونی ایران میباشند. این مسائل نتیجهی نگاه بالا به پایین است که به عنوان رویکرد غالب در نظام برنامهریزی شهری ایران منجر به تهیه طرحها برای شهروندان و نه با شهروندان میشود. تجربه راههای گوناگون مشارکت مردم در برنامهریزی شهری به دلیل رویکردهای بالا به پایین، نافرجام مانده است. هدف این مطالعه، امکانسنجی و بسترسازی راهبرد توسعه شهری با وجود طرحهای دیگر در نظام برنامهریزی شهری ایران میباشد. در این راستا با مقایسههای تطبیقی- تحلیلی اسناد راهبرد توسعه شهری با طرح جامع و فرآیند برنامهریزی شهری، مزایای راهبرد توسعه شهر نسبت به طرح جامع بررسی شده و چگونگی جبران کاستیها و ناکارآمدیهای طرح جامع و ارتباط طرح جامع با راهبرد توسعه شهری مشخص شده است. مناسبترین جایگاه و مختصات سازمانی راهبرد توسعه شهری در نظام برنامهریزی شهری ایران تبیین شد. در تهیه و اجرای راهبرد توسعه شهری باید جنبههای پایداری در تعاریف پیماننامهی شهرها و بانک جهانی و همچنین پایبندی به توسعهی پایدار در نظر گرفته شود، بنابراین، پیرامون این موارد بررسیهایی انجام شد. در نهایت مشخص شد راهبرد توسعه شهری میتواند به عنوان سند بالادست طرح جامع هر شهری تلقی شود. شهرداریها متولی و مجری راهبرد توسعه شهر و وزارت راه و شهرسازی میتواند ناظر بر عملکرد شهرداریها باشد.
مقاله پژوهشی
صفر قائدرحمتی؛ مهین حاضری
دوره 3، شماره 9 ، خرداد 1393، صفحه 63-76
چکیده
نحوهی توزیع خدمات شهری و برقراری عدالت در توزیع خدمات شهری در سطح محلّات نقش بسیار مهمی در گام برداشتن به سوی توسعهی پایدار دارد. توزیع مناسب خدمات شهری سبب میگردد تا از مهاجرتهای درون شهری، خالی شدن بعضی از محلّات، رشد بیقوارهی شهر و تحمیل هزینههای اضافی جلوگیری به عمل آید. در این پژوهش به صورت موردی، محلات 12 گانه شهر ...
بیشتر
نحوهی توزیع خدمات شهری و برقراری عدالت در توزیع خدمات شهری در سطح محلّات نقش بسیار مهمی در گام برداشتن به سوی توسعهی پایدار دارد. توزیع مناسب خدمات شهری سبب میگردد تا از مهاجرتهای درون شهری، خالی شدن بعضی از محلّات، رشد بیقوارهی شهر و تحمیل هزینههای اضافی جلوگیری به عمل آید. در این پژوهش به صورت موردی، محلات 12 گانه شهر مهریز در ارتباط با 14 نوع خدمات شهری (مهدکودک، دبستان، راهنمایی، متوسطه، کتابخانهها، مراکزبهداشت، داروخانه، اورژانس، پارکهای محلّهای، آتشنشانی، آرامستان، فضاهای ورزشی، کاربریهای اداری- انتظامی و مراکز مذهبی محلّهای) مورد بررسی قرار گرفته است. اهداف این مقاله شامل مشخص نمودن سطح عملکردی خدمات شهری در سطح محلّات شهر مهریز، بررسی تعادل فضایی جمعیّت در یک دوره 17 ساله و تعیین رابطهی شاخص مرکزیّت با میزان جمعّیت در محلّات مختلف شهر میباشد. نتایج پژوهش نشان می دهد توزیع خدمات در سطح محلّات بر اساس شعاع عملکردی آن به صورت مناسب صورت نگرفته است و دسترسی مناسبی به اکثر خدمات به ویژه خدمات حیاتی مانند پایگاههای اورژانس و آتش نشانی وجود ندارد که این کمبود حتی می تواند جان شهروندان را در معرض تهدید قرار دهد. همچنین میزان ضریب شاخص مرکزیت از 2.6 برای محلّه سرحوض تا 562.78 برای محلّه بغداداباد میباشدکه خود نشان از توزیع نامناسب خدمات دارد. در ضمن تعادل فضایی جمعّیت در یک دوره 17 ساله تقریباً ثابت بوده و رابطه معناداری بین شاخص مرکزیّت و میزان جمعیّت در محلّات مختلف شهر وجود دارد و با افزایش ضریب شاخص مرکزیّت، میزان جمعیّت محلّات نیز افزایش مییابد.
مقاله پژوهشی
رستم صابری فر؛ مسعود مزرعه
دوره 3، شماره 9 ، خرداد 1393، صفحه 77-90
چکیده
ارائه خدمات مورد نیاز جمعیت شهرها، یکی از اساسیترین وظایف متولیان امور شهر به حساب آمده و این امر میتواند میزان کارآیی و امنیت مردم را ارتقا بخشد. این در حالی است که با افزایش جمعیت و قیمت اراضی شهری، دستیابی به این هدف هر روز با تنگناهای بیشتری روبرو میشود. شهر اهواز با جمعیتی در حدود 1133003 نفر(1390)، از نظر تعداد و پراکندگی واحدهای ...
بیشتر
ارائه خدمات مورد نیاز جمعیت شهرها، یکی از اساسیترین وظایف متولیان امور شهر به حساب آمده و این امر میتواند میزان کارآیی و امنیت مردم را ارتقا بخشد. این در حالی است که با افزایش جمعیت و قیمت اراضی شهری، دستیابی به این هدف هر روز با تنگناهای بیشتری روبرو میشود. شهر اهواز با جمعیتی در حدود 1133003 نفر(1390)، از نظر تعداد و پراکندگی واحدهای خدماتی از جمله ایستگاههای آتشنشانی با مشکلاتی روبرو شده و نگرانیهای مردم در این ارتباط رو به افزایش نهاده است. هدف اصلی نوشتار حاضر، تحلیل تناسب فضایی جهت مکانیابی مراکز آتش نشانی در سطح شهر اهواز است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و مبنای روش آن توصیفی - تحلیلی است. اطلاعات و دادههای مورد نیاز تحقیق از طریق منابع اسنادی و میدانی بدست آمده است. در پژوهش حاضر با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، مبادرت به تعیین وضعیت مکانیابی ایستگاههای آتش نشانی در سطح شهر اهواز شده و در نهایت مکانهای مناست برای جایگذاری ایستگاههای جهت معرفی شده است. به این منظور با استفاده از اطلاعات میدانی و نقشههای موجود(نقشه طرح تفضیلی)، اطلاعات رقومی شده و به صورت Shape file درآمده است. سپس با وزن دهی اطلاعات با استفاده از AHP نقشه تناسب فضایی جهت مکانیابی ایستگاههای آتش نشانی شهر اهواز ارائه گردید. نتایج حاصل از تلفیق لایهها، گزینههای مورد نظر در پنج دامنهی بسیار مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب، و خیلی نامناسب قرار گرفتهاند.
مقاله پژوهشی
حسین نظم فر؛ آمنه علی بخشی
دوره 3، شماره 9 ، خرداد 1393، صفحه 91-104
چکیده
لازمه برنامهریزی منطقهای، شناسایی جایگاه توسعهیافتگی مناطق نسبت به یکدیگر است. یکی از شاخصهای اصلی توسعه، شاخص سلامت و بهنوعی میزان بهرهمندی جامعه از خدمات و امکانات بهداشتی و درمانی است. پژوهش حاضر به بررسی میزان برخورداری شهرستانهای استان خوزستان از لحاظ شاخص بهداشتی-درمانی میپردازد. روش تحقیق بر اساس هدف کاربردی ...
بیشتر
لازمه برنامهریزی منطقهای، شناسایی جایگاه توسعهیافتگی مناطق نسبت به یکدیگر است. یکی از شاخصهای اصلی توسعه، شاخص سلامت و بهنوعی میزان بهرهمندی جامعه از خدمات و امکانات بهداشتی و درمانی است. پژوهش حاضر به بررسی میزان برخورداری شهرستانهای استان خوزستان از لحاظ شاخص بهداشتی-درمانی میپردازد. روش تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی –موردی و تحلیلی است که در آن 41 متغیر بهداشتی- درمانی با استفاده از مدلهای الکتر، ویکور و روشهای ادغام مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتهاند. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که میزان برخورداری شهرستانهای استان از لحاظ شاخص بهداشتی – درمانی یکسان نبوده و اختلاف زیادی با یکدیگر دارند، اغلب آنها از نظر شاخص بهداشتی- درمانی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. بنابراین در راستای کاهش شکاف توسعه موجود میان شهرستانهای استان، شهرستانهای بسیار محروم، محروم و نیمه برخوردار باید در اولویت برنامهریزیهای مسئولان و متخصصان قرار گیرند.