مقاله پژوهشی
صیاد اصغری سرسکانرود؛ مهدی بلواسی؛ بتول زینالی؛ سعیده صاحبی وایقان
دوره 2، شماره 8 ، اسفند 1392، صفحه 7-18
چکیده
امروزه کشاورزی یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی کشور به شمار می‌آید به‌طوری‌که می‌توان گفت رشد اقتصادی کشور بدون رشد کشاورزی امکان‌پذیر نیست. استان قزوین به لحاظ شرایط محیطی و اقلیمی یکی از قطب‌های اصلی تولید انگور در کشور محسوب می‌شود. بر این اساس در مطالعه حاضر جهت شناخت توانمندی‌های اقلیمی این استان در کشت و تولید انگور با ...
بیشتر
امروزه کشاورزی یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی کشور به شمار می‌آید به‌طوری‌که می‌توان گفت رشد اقتصادی کشور بدون رشد کشاورزی امکان‌پذیر نیست. استان قزوین به لحاظ شرایط محیطی و اقلیمی یکی از قطب‌های اصلی تولید انگور در کشور محسوب می‌شود. بر این اساس در مطالعه حاضر جهت شناخت توانمندی‌های اقلیمی این استان در کشت و تولید انگور با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) انجام‌شده است. در این رابطه با استفاده از مشخصه‌های مکانی همچون شیب، کاربری اراضی و عمق خاک و متغیرهای هواشناختی متعلق به 34 ایستگاه هواشناسی واقع در منطقه موردمطالعه و استان‌های پیرامون آن استخراج‌شده به محیط ArcGIS منتقل گردید و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی وزن‌دهی شدند. آنگاه اولویت اهمیت هر یک از پارامتر در تولید انگور، اراضی استان قزوین از لحاظ میزان مطلوبیت برای عمل‌آوری این محصول مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که از لحاظ دما بیشترین محدودیت مربوط به مراحل گریه مو و رشد جوانه‌ها و از لحاظ بارش بیشترین محدودیت مربوط به مراحل گل‌دهی، گرده‌افشانی و تشکیل میوه است. از نظر رطوبت نسبی 31% از استان دارای شرایط محدودیت متوسط و 68% محدودیت‌نسبتاً شدید مواجه می‌باشد. به لحاظ شیب شرایط متفاوتی حاکم می‌باشد به‌طوری‌که یک سوم در شیب بیش از 16% و بیش از نیمی از منطقه در شیب‌های کمتر از 8% قرار دارند. نتایج کاربری اراضی نمایانگر آن است که 95% اراضی بدون‌محدودیت و یا محدودیت‌کم هستند. عمق کم خاک باعث گردیده است تا تقریباً نیمی از استان با محدودیت‌شدید و نسبتاًشدید مواجه باشد. همچنین نتایج حاکی از آن است که در بین پارامترهای تأثیرگذار در کشت انگور به ترتیب اقلیم، عمق‌خاک، شیب و کاربری بیشترین اهمیت را دارند. نتایج پهنه‌بندی نهایی نشان داد 9/59% از مساحت قزوین در وضعیت نامناسب 1/40% در وضعیت مناسب جهت کشت انگور قرار گرفته‌اند.
مقاله پژوهشی
عباس امینی؛ سارا یوسفیان
دوره 2، شماره 8 ، اسفند 1392، صفحه 19-34
چکیده
سرزمین ری با وجود تاریخ کهن و داشته‌های فرهنگی غنی، بدلیل مجاورت با تهران و گسترش بی‌رویه آن در دهه‌های اخیر و در سایه مدرنیته حاکم بر آن، نه تنها شهرت و نمود جغرافیایی خود را از دست داده، بلکه شکوه و آوازۀ فرهنگی و تاریخی‌اش نیز به فراموشی سپرده شده است. به علاوه این همسایگی مخاطره‌های زیست‌محیطی و معضلات اجتماعی جدی‌ای برای آن ...
بیشتر
سرزمین ری با وجود تاریخ کهن و داشته‌های فرهنگی غنی، بدلیل مجاورت با تهران و گسترش بی‌رویه آن در دهه‌های اخیر و در سایه مدرنیته حاکم بر آن، نه تنها شهرت و نمود جغرافیایی خود را از دست داده، بلکه شکوه و آوازۀ فرهنگی و تاریخی‌اش نیز به فراموشی سپرده شده است. به علاوه این همسایگی مخاطره‌های زیست‌محیطی و معضلات اجتماعی جدی‌ای برای آن ایجاد نموده است. نوشتار حاضر مدعی آن است که رونق گردشگری فرهنگی و تاریخی، واجد پتانسیل تجدید حیات اقتصادی-اجتماعی، پایداری نسبی توسعه و سامان سکونتگاهی در این منطقه است. در این راستا با ملاحظه پتانسیل‌های فرهنگی و تاریخیِ شهرستان، که با وجود و شهرت بارگاه عبدالعظیم کمتر شناخته شده‌اند، به بررسی وضع موجود و ارائه راهکارهایی برای بهبود آینده توریسم فرهنگی-تاریخی شهرستان پرداخته شده است. با جمع‌آوری داده‌های کارشناسانه، عوامل مختلف تأثیرگذار در حوزه‌های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، محیط زیستی و سیاستگذاری، که از طریق سازوکارهای درونی و محیط بیرونی عملکرد فوق را مستقیم یا غیر مستقیم زیر تأثیر خود دارند، واکاوی و بگونه استراتژیک تحلیل شده‌اند. مطابق نتایج، شهرت، امنیت نسبی، دسترسی به بازار بالقوه گردشگری و برخی فرصت‌های فضایی در کنار تهدیدهای متعدد اجتماعی، محیط زیستی و سازمانی، عمده‌ترین عوامل کمک‌رسان و بازدارنده بالقوه و بالفعل در مسیر برپایی و رونق گردشگری شهرستان هستند که بر اساس ملاحظه و روابط متقابل بین آنها راهبردهایی برای رانش وضع موجود به سوی مطلوبیت بیشتر شناسایی و معرفی شده‌اند.
مقاله پژوهشی
محمد نقیبی؛ سید فخرالدین فخرحسینی
دوره 2، شماره 8 ، اسفند 1392، صفحه 35-52
چکیده
از آنجایکه کشور ما دارای شرایط غیر همگن و امکانات طبیعی متنوع، نیازمند برنامه‌ریزی منطقه‌ای بویژه برای مناطق همگن می‌باشد. سیاستگذاری صنعتی منطقه‌ای، موضوعی است که با وجود تغییر و تحول در نظام اجرایی آن، طی دهه‌های گذشته، هنوز هم به عنوان مبنای شناخت توانمندی‌ها و اتخاذ استراتژی توسعه هماهنگ با آن، امری ضروری است.
تحقیق حاضر ...
بیشتر
از آنجایکه کشور ما دارای شرایط غیر همگن و امکانات طبیعی متنوع، نیازمند برنامه‌ریزی منطقه‌ای بویژه برای مناطق همگن می‌باشد. سیاستگذاری صنعتی منطقه‌ای، موضوعی است که با وجود تغییر و تحول در نظام اجرایی آن، طی دهه‌های گذشته، هنوز هم به عنوان مبنای شناخت توانمندی‌ها و اتخاذ استراتژی توسعه هماهنگ با آن، امری ضروری است.
تحقیق حاضر به تعیین اولویتهای سرمایه‌گذاری در بخش صنعت استان آذربایجان غربی برای دوره زمانی 1386-1389 پرداخته است. این اولویتبندی به وسیله روشهای تحلیل عاملی، تاپسیس و تاکسونومی عددی و با استفاده از کدهای دورقمیISIC و براساس توانمندی صنایع جهت تحقق مجموعه اهداف و خواست‌های سیاستگزاران و صاحبان صنایع (از جمله، توان تولید بالا، اشتغال زایی، توانمندی در زمینه صادرات و ... )صورت گرفته است. روشهای یاد شده صنایع استان را به ترتیب زیر اولویتبندی می‌نماید(پنج صنعت برتر): کدهای 15، 20، 26، 25، 31 یا 33.
طبقهبندی JEL: C13, L19, R11
مقاله پژوهشی
غلامعلی خمر؛ سمیه رنجبر بینوا
دوره 2، شماره 8 ، اسفند 1392، صفحه 53-64
چکیده
فضای عمومی از جمله مکانهای ساخته شده توسط بشر است که نقش حیاتی آن از دید همگان پنهان نمی‌باشد. قلمرو عمومی نقطه تصادف و تعارض عرصه حکومتی و عرصه شهروندی است. بنا بر‌این همان اندازه که حکومتگران برای اشغال آن تلاش می‌کنند، مردم نیز تلقی و خواست‌های خود را در‌این قلمرو پی گیری می‌کنند. درک مردم از شهر و فضاهای عمومی (قلمرو عمومی) حائز ...
بیشتر
فضای عمومی از جمله مکانهای ساخته شده توسط بشر است که نقش حیاتی آن از دید همگان پنهان نمی‌باشد. قلمرو عمومی نقطه تصادف و تعارض عرصه حکومتی و عرصه شهروندی است. بنا بر‌این همان اندازه که حکومتگران برای اشغال آن تلاش می‌کنند، مردم نیز تلقی و خواست‌های خود را در‌این قلمرو پی گیری می‌کنند. درک مردم از شهر و فضاهای عمومی (قلمرو عمومی) حائز اهمیت ویژه‌ای در تداوم و چگونگی بقاء زندگی شهری است. فضاهای عمومی در زمان‌ها و شرایط متفاوت توان‌های نوینی را ارئه می‌دهند بنابراین فراهم کردن امکانات زیر بنایی برای بهره بری بیشتر عامه مردم از این تسهیلات در راستای عدالت اجتماعی همواره مورد توجه برنامه ریزان شهری برای رسیدن به توسعه پایدار بوده است. این پژوهش به د نبال اندازه گیری کیفیت د سترسی به امکانات و تسهیلات شهری) پارک، مدارس ابتدایی، مراکز بهداشت و کلینیک، مسجد، اماکن ورزشی محله‌ای و مراکز خرید روزانه (است، هر چند اهداف فرعی از جمله مقایسه کیفیت دسترس در بافت‌های مختلف شهر مشهد) قدیم، جدید، سکونتگاههای غیر رسمی) نیز مورد بررسی قرار گرفته است. روش به کار رفته در این مقاله توصیفی - تحلیلی بوده است و برای انتخاب محلات از نمونه گیری خوشهای استفاده شده است بعد از انجام مطالعات کتابخانه‌ای وبررسی و استخراج نقشه‌ها واطلاعات لازم از سازمان‌های زیربط،با استفاده از GIS و استفاده از منطق فازی کیفیت دسترسی به تسهیلات شهری در محلاتی که به صورت تصادفی و در بافت‌های گوناگون بودند اندازه گیری گردیدواز مدل TOPSISنیز در تحلیل ابعاد عینی ونتیجه گیری بهتر استفاده گردید. نتایج نشان می‌دهد ارتباط معنادار قوی و میان ارزش همپیوندی محلی و میانی (یکی از شاخص‌های شناخت ارزش‌های فضایی) حاصل از تحلیل چیدمان مستقیم فضا و تغییر درجه توسعه یافتگی محلات شهر مشهد برقرار است
مقاله پژوهشی
هدایت الله نوری؛ حجت اله صادقی؛ هادی راستی؛ هدایت الله درویشی
دوره 2، شماره 8 ، اسفند 1392، صفحه 65-78
چکیده
کشاورزی ازجمله بخش‌های مهم اقتصاد روستایی است. به‌گونه‌ای که این بخش، تأثیرات فراوانی بر روی وضعیت اقتصادی و فعالیت‌های دیگر روستایی دارد. کشاورزی در صورت وجود شرایط مناسب، از عوامل تثبیت جمعیت، جلوگیری از مهاجرت و همچنین از ارکان مهم در راستای توسعه پایدار روستایی به شمار می‌رود. هدف این پژوهش بررسی نقش و تأثیرگذاری کشاورزی در ...
بیشتر
کشاورزی ازجمله بخش‌های مهم اقتصاد روستایی است. به‌گونه‌ای که این بخش، تأثیرات فراوانی بر روی وضعیت اقتصادی و فعالیت‌های دیگر روستایی دارد. کشاورزی در صورت وجود شرایط مناسب، از عوامل تثبیت جمعیت، جلوگیری از مهاجرت و همچنین از ارکان مهم در راستای توسعه پایدار روستایی به شمار می‌رود. هدف این پژوهش بررسی نقش و تأثیرگذاری کشاورزی در پایداری جمعیت روستایی، به‌صورت مطالعه موردی در بخش دهدز، شهرستان ایذه است. روش تحقیق برمبنای هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش 1930 خانوار ساکن در بخش دهدز بوده که بر اساس فرمول کوکران، نمونه آماری مورد پرسش تعداد 234 سرپرست خانوار تعیین گردید. نتایج پژوهش بیانگر آن است که شاخص‌های اقتصادی و زیربنایی (کمبود اشتغال‌زایی، کمبود درآمد، کمبود تسهیلات و ضعف ساختاری و... در بخش کشاورزی، در زمینه ناپایداری جمعیت و روند افزایشی مهاجرت ها تأثیرگذار بوده است. از طرف دیگر باوجود بهبود متوسط تولید در برخی محصولات با توجه به تغییرات کشت و زرع، کمک قابل‌توجهی به پایداری و ثبات جمعیت روستایی نشده است؛ بنابراین بخش کشاورزی منطقه موردمطالعه با توجه به آزمون (T تک نمونه‌ای) و عدد به‌دست‌آمده (کمتر از 05/0)، به دلیل ضعف ساختاری و شاخص‌های وابسته به آن، در جلوگیری از مهاجرت‌ها و پایداری جمعیت تأثیرگذار نبوده است و این بخش با توجه ضعف‌های آن، دلیل استواری برای ماندن روستاییان نمی‌باشد.
مقاله پژوهشی
رامین غفاری؛ مریم موسی رضایی
دوره 2، شماره 8 ، اسفند 1392، صفحه 79-98
چکیده
بر این مبنا در مقاله‌ی فرارو با بهره‌گیری از مدل اکولوژیکی توریسم و استعانت از مطالعات کتابخانه‌ای- اسنادی و پیمایشی؛ نخست توان اکولوژیکی پهنه‌ی جغرافیایی استان چهارمحال و بختیاری در محیط GIS مشخص شده، سپس میزان تطبیق کانونهای گردشگری موجود و ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بستر مکانی استقرار هر یک به لحاظ ...
بیشتر
بر این مبنا در مقاله‌ی فرارو با بهره‌گیری از مدل اکولوژیکی توریسم و استعانت از مطالعات کتابخانه‌ای- اسنادی و پیمایشی؛ نخست توان اکولوژیکی پهنه‌ی جغرافیایی استان چهارمحال و بختیاری در محیط GIS مشخص شده، سپس میزان تطبیق کانونهای گردشگری موجود و ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بستر مکانی استقرار هر یک به لحاظ ارزش بوم شناختی تعیین و سرانجام بر اساس توان سرزمین تأسیسات، تجهیزات و امکانات زیر بنایی و روبنایی لازم با ارائهی اولویّت اجرایی هر یک جهت شفاف سازی و تضمین نسبی روند سرمایه گذاری در قلمرو تحقیق مشخص شده است.
مقاله پژوهشی
فضل اله کریمی قطب آبادی؛ حسن بیک محمدی
دوره 2، شماره 8 ، اسفند 1392، صفحه 99-114
چکیده
نظام‌های سکونتگاههای شهری در بلند مدت تبعیت از انتظام فضایی سلسله مراتب گونه دارد. روند رو به رشد شهرنشینی در دهه‌های اخیر، مطالعه را درساختار فضایی شهرها الزامی نموده است. در این راستا، بررسی الگوی نظام شهرنشینی و نحوه توزیع اندازه جمعیت سکونتگاههای شهری یک ضرورت تلقی می‌شود. هدف از این مقاله بررسی و تحلیل نظام شهری استان فارس ...
بیشتر
نظام‌های سکونتگاههای شهری در بلند مدت تبعیت از انتظام فضایی سلسله مراتب گونه دارد. روند رو به رشد شهرنشینی در دهه‌های اخیر، مطالعه را درساختار فضایی شهرها الزامی نموده است. در این راستا، بررسی الگوی نظام شهرنشینی و نحوه توزیع اندازه جمعیت سکونتگاههای شهری یک ضرورت تلقی می‌شود. هدف از این مقاله بررسی و تحلیل نظام شهری استان فارس با تاکید بر نحوه پراکندگی جمعیت شهرهای این استان با استفاده از مدلها و تکنیکهای رایج در زمینه تحلیل نظام شهری (قانون مرتبه- اندازه، اندازه زیپف و الگوی نخست شهری) درپنج دوره سرشماری 90- 1355 می‌باشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی می‌باشد و اطلاعات مورد نیاز از مراکز آماری معتبر مانند سرشماریهای دوره زمانی مزبور گردآوری شده است. از مهمترین نتایج این پژوهش این است که نظم فضایی موجود در نحوه پراکنش شهرهای استان فارس در انطباق کامل با نظامها و تئوریهای تجربه شده در سطح جهانی نیست و نظام شهری استان فارس در دوره مورد مطالعه، منطبق بر الگوی نخست شهری نمی‌باشد و از قانون مرتبه اندازه نیز پیروی نمی‌کند و درنظام شهری استان فارس عدم تعادل فضایی حکمفرماست.
مقاله پژوهشی
رضا مختاری ملک آبادی
دوره 2، شماره 8 ، اسفند 1392، صفحه 115-136
چکیده
شهر مفهومی مدنی دارد و ساخت مدنیت و الگوهای توسعه شهری نیازمند رجوع به منابع دینی، نظریه پردازی، الهام از گذشته و داشتن پیشینه‌ی تاریخی و متناسب‌سازی آن با نیازهای پیچیده و گوناگون انسان معاصر است.هویت در شهر به واسطه‌ی ایجاد و تداعی «خاطرات عمومی» در شهروندان، تعلق خاطر و وابستگی را نزد آنان فراهم می‌نماید و شهرنشینان را ...
بیشتر
شهر مفهومی مدنی دارد و ساخت مدنیت و الگوهای توسعه شهری نیازمند رجوع به منابع دینی، نظریه پردازی، الهام از گذشته و داشتن پیشینه‌ی تاریخی و متناسب‌سازی آن با نیازهای پیچیده و گوناگون انسان معاصر است.هویت در شهر به واسطه‌ی ایجاد و تداعی «خاطرات عمومی» در شهروندان، تعلق خاطر و وابستگی را نزد آنان فراهم می‌نماید و شهرنشینان را به سوی شهروند شدن، که گستره‌ای فعال‌تر از ساکن شدن صرف دارد، هدایت می‌کند. در این میان نمادهای شهری در میان نسل‌ها انتقال داده می‌شود و در حافظه جمعی افراد ابدی می‌شوند. بنابرین شهر نیز دارای حافظه است. اگر شهری فاقد حافظه تاریخی باشد نمی‌توان گفت که آن شهر باهویت است. حافظه تاریخی شهر یعنی اینکه شهر، دارای خاطره است و معانی را به مکان‌ها حوالت می‌دهد و با شکل تعاملی، از این مکان‌ها اخذ معنا می‌کند. شهر به این ترتیب خاطره‌مند می‌شود و شهر بی‌خاطره به شهری بی‌هویت بدل می‌شود. شهرها و فضاهای شهری گذشته از استقلال، شخصیت و هویت ویژه‌ای برخوردار بوده‌اند. مفاهیمی که نهایتاً منجر به تعریف مفاهیم بزرگ‌تری چون تعلق خاطر و حس شهروندی گشته‌اند. در حالی که آنچه از اغلب شهرهای کنونی در ذهن عموم شکل می‌گیرد چیزی جز مجموعه‌ای از آسمان خراشها، خیابان‌ها، ادارات و پارکها و ... نیست که هویت و معنای خاصی را در ذهن تداعی نمی‌کند. شهر اصفهان بواسطه قدمت دیرینه خود و اهمیت تاریخی آن در دوره‌های مختلف همواره از هویت بالایی بر خوردار بوده است. این شهر دارای نشانه‌های فراوانی است که موجب تمایز این شهر از سایر شهرها می‌گردد و در جای جای دنیا، این شهر را به نشانه‌های ارزشمندش می‌شناسند. از طرف دیگر هنر که نماد هویت ایرانی در طول تاریخ بوده است بوفور در شهر اصفهان یافت می‌شود.
روش تحقیق در مطالعة حاضر توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر داده‌های پیمایشی است. تکنیک جمع آوری اطلاعات، استفاده از پرسشنامه و در صورت لزوم مصاحبه بوده است. جامعة آماری، 384 نفراز شهروندان شهر اصفهان هستند. حجم نمونة پژوهش بر پایة فرمول کوکران با سطح اطمینان 95 درصد و درجه دقت 5 درصد محاسبه گردید. شیوة انتخاب نمونه‌ها ترکیبی از روش خوشهای و سهمیه‌ای است. داده‌های جمع آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS و روشهای آماری نظیر توزیع فراوانی، آزمونT، محاسبه میانگین هویت و ضریب همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در این راستا متغیرهای مهمی همچون مهمترین اثر تاریخی شهر، مهمترین نشان دفاع مقدس، میزان انطباق فضاهای شهری با آیات قرآن و فرمایشات پیامبر اکرم (ص) همچون "دنیا مزرعه آخرت است"، نشان یادآوری خاطرات انقلاب اسلامی، نقش‌آفرینی فضاهای شهری در ماه محرم، ماه رمضان و در ایام حج به عنوان یک شهر اسلامی، نماد معماری گذشته اصفهان و ... از دیدگاه شهروندان به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که میزان رضایت شهروندان از متغیرهای مورد مطالعه در زمینۀ نمادهای فرهنگی اسلامی- ایرانی و هویت بخشی آنها در سطح نسبتاً بالایی قرار دارد و نمادهای شهر جنبۀ اسلامی – ایرانی خود را حفظ نموده‌اند که این امر نکته‌ای مثبت در نمادهای فرهنگی شهر می‌باشد و همچنین مهمترین عامل هویت بخش تمدن اسلامی- ایرانی شهر اصفهان، آثار تاریخی همچون میدان امام، سی و سه پل، سبزه میدان، چهارباغ و.. می‌باشد.