مقاله پژوهشی
میر نجف موسوی؛ اصغر رشیدی ابراهیم حصاری؛ سمیه روشن رودی
دوره 1، شماره 3 ، آبان 1391، صفحه 1-14
چکیده
چکیده رشد صنعت و افزایش جمعیّت در شهرها، به ساخت و سازهای سوداگرانهای منجر شده است. این ساخت و سازها به مسائل بهداشتی و تأمین حداقل نور و هوا در مناطق متراکم شهری توجهی نداشتهاند. از سوی دیگر، ضرورت ایجاد کاربریهای جدید شهری، برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون شهرنشینان به تدریج باعث کاهش سهم فضای سبز و باغهای شهری گردیده ...
بیشتر
چکیده رشد صنعت و افزایش جمعیّت در شهرها، به ساخت و سازهای سوداگرانهای منجر شده است. این ساخت و سازها به مسائل بهداشتی و تأمین حداقل نور و هوا در مناطق متراکم شهری توجهی نداشتهاند. از سوی دیگر، ضرورت ایجاد کاربریهای جدید شهری، برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون شهرنشینان به تدریج باعث کاهش سهم فضای سبز و باغهای شهری گردیده است که ماحصل آن آلودگیهای زیست محیطی موجود میباشد. پارکها و فضاهای سبز شهری از اهمیت استراتژیکی زیادی برای بهبود شرایط زیستی جوامع شهری امروزی برخوردارند. شهر بناب از جمله شهرهایی است که از توزیع مناسب فضای سبز برخوردار نیست و یرخی از محلات آن فاقد فضای سبز یا پارک میباشند.در صورتیکه برخی دیگر از محلات از فضای سبز بیشتری برخوردارند. هدف این پژوهش توزیع بهینهی فضای سبز در هر یک از محلات میباشد. برای مکان یابی بهینهی فضای سبز،ارزش زمینهای منطقه برای ایجاد فضای سبز، مورد ارزشیابی قرار گرفته است. بدین منظور، از معیارهای نزدیکی به رودخانه، نزدیکی به مراکز مسکونی، سازگاری با کاربری اراضی، دسترسی به شبکه ارتباطی، نزدیکی به مراکز آموزشی، نزدیکی به تاسیسات و تجهیزات، نزدیکی به مراکز فرهنگی و دوری از فضاهای سبز موجود، تراکم بالای جمعیتی و سرانه پایین فضای سبز در سطح محلات استفاده شده است. به منظور تعیین مکان بهینه برای ایجاد فضای سبز ابتدا دادههای مکانی گردآوری شدهاند. سپس پایگاه اطلاعاتی GIS تشکیل شده و نقشههای تهیه شده برای هر یک از معیارها، به یک لایه اطلاعاتی در محیط GIS تبدیل شد. با روی هم گذاری این لایهها طبقهبندی مکانهای موجود، به صورت خیلی خوب، خوب، متوسط، ضعیف، خیلی ضعیف و کاملا نامناسب انجام گرفته است. در این طبقهبندی، زمینهایی که درجهی تناسب آنها خیلی خوب و خوب بودهاند را برای ایجاد فضای سبز انتخاب شدهاند. این مکانها در محلات پرتراکم که سرانهی فضای سبز کمی دارند همچنین در حواشی رودخانه، نزدیک به مراکز مسکونی، آموزشی، شبکهی ارتباطی، تاسیسات شهری و فرهنگی هستند و از پارامترهای دیگر مانند فضای سبز موجود فاصلهی مناسبی دارند و برخی ازآنها در زمینهای بایر که مالکیت آنها دولتی دارند قرارگرفتهاند
مقاله پژوهشی
کرامت الله زیاری؛ کامران موسی خانی؛ شهرام اباذرلو؛ سجاد اباذرلو
دوره 1، شماره 3 ، آبان 1391، صفحه 14-28
چکیده
چکیده افزایش روزافزون جمعیت شهری و توسعه مناطق شهری، افزایش مصرف مواد دارای پسماند تجزیه ناپذیر و بسیاری دیگر از مناسبات زندگی ماشینی و مدرن باعث رویکرد جدی مدیران شهری شده است و دفن و معدوم سازی پسماند به صورت یکی از دغدغههای اساسی در مدیریت محیط زیست شهری درآمده است. طبق گزارشات بخش خدمات شهری شهرداری جلفا روزانه به طور متوسط ...
بیشتر
چکیده افزایش روزافزون جمعیت شهری و توسعه مناطق شهری، افزایش مصرف مواد دارای پسماند تجزیه ناپذیر و بسیاری دیگر از مناسبات زندگی ماشینی و مدرن باعث رویکرد جدی مدیران شهری شده است و دفن و معدوم سازی پسماند به صورت یکی از دغدغههای اساسی در مدیریت محیط زیست شهری درآمده است. طبق گزارشات بخش خدمات شهری شهرداری جلفا روزانه به طور متوسط 51 تن زباله در شهرستان جلفا تولید میشود. از میان روشهای مختلف دفع زباله به صورت تلنبار از مهمترین روشهایی بوده است که مدیریت شهری جلفا در طی سالهای استفاده از این مکان بر آن تکیه نموده است. این امر مشکلاتی مانند خروج شیرابه، آلودگی خاک، بوی بد، آتش سوزی، پراکندگی زباله و غیره را در محل دفن به وجود آورده است. به منظور جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی باید تلاش کرد ضمن انتخاب مناسبترین مکان برای دفن آنها، این مواد به صورت بهداشتی و در فضایی خارج مناطق مسکونی دفن و معدوم شوند. برای انتخاب مکان صحیح دفن مواد زائد جامد باید معیارهایی مانند شیب، جهت شیب، فاصله از گسل، فاصله از مناطق مسکونی و خطوط ارتباطی و انتقال نیرو و ... مورد توجه قرار گیرد. پژوهش حاضر از نوع نظری – عملی و روش کار توصیفی – تحلیلی پس از آشنایی کامل با مدیریت علمی پسماندهای شهری و شناخت دفع و دفن غیراصولی و غیر بهداشتی مواد زائد جامد شهری اقدام به انتخاب معیارهایی که جهت مکان یابی دفن مواد زائد جامد شهری نقشی اساسی دارند نموده و سپس اقدام به وزن گذاری لایهها با استفاده از روش AHP و نرم افزار GIS نموده در نهایت انتخاب بهترین مکان جهت دفن پسماند میپردازد. پهنه پنجم با 13.17 درصد واقع در شمال غرب شهرستان به دلیل حریم مناسب با گسل و رود ارس و معیارهای قابل قبول از نظر زمین شناسی و پوشش گیاهی و شیب زمین، مناسبترین مکانها جهت دفن مواد زائد جامد میباشند و در آخر نیز زمینهایی با مساحت 32 هکتار به بالا را از میان زمینهای کلاس پنجم جهت بهترین مکانها برای دفن پسماند برای بازه 20 ساله انتخاب شد
مقاله پژوهشی
امیر کرم؛ شیلا حجه فروش نیا؛ حمیدرضا حکیمی
دوره 1، شماره 3 ، آبان 1391، صفحه 29-44
چکیده
چکیده: رشد جمعیت و گسترش کالبدی شهرها و نواحی صنعتی بر منابع طبیعی تاثیرگذار بوده ودر برخی مواقع همراه با تخریب و از بین بردن تجانس و پیوستگی چشم انداز و منابع ارزشمند طبیعی است. پیوستگی چشمانداز معرف درجهی سهولت ارتباطات و برهم کنش در چشمانداز یا موانع حرکت در میان لکههای زیستگاهی مختلف است. نواحی ساخته شده مثل شهرها، ...
بیشتر
چکیده: رشد جمعیت و گسترش کالبدی شهرها و نواحی صنعتی بر منابع طبیعی تاثیرگذار بوده ودر برخی مواقع همراه با تخریب و از بین بردن تجانس و پیوستگی چشم انداز و منابع ارزشمند طبیعی است. پیوستگی چشمانداز معرف درجهی سهولت ارتباطات و برهم کنش در چشمانداز یا موانع حرکت در میان لکههای زیستگاهی مختلف است. نواحی ساخته شده مثل شهرها، روستاها، راهها، نواحی صنعتی و نواحی نظامی از جنبههای مختلفی بر روی نواحی پیرامونی خودتاثیر میگذارند .امروزه کاملا مشخص شده که چندپارگی بومها عامل اصلی تخریب و نابودی بومها و تنوع زیستی است. چندپارگی بومها در اثر توسعهی شهری، صنعتی، تغییرات کاربری زمین، .... رخ داده و باعث فروسایی و نابودی بومها میگردد. ناحیهی کاشان – آران یکی از نواحی زیست محیطی ویژهی کشور است. این ناحیه در معرض تغییرات کالبدی جدیدی چون گسترش شهری و تغییرات کاربری زمین، افت آبهای زیرزمینی و بیابان زایی قرار دارد. در سالهای اخیر نقاط شهری این ناحیه گسترش کالبدی و جمعیتی قابل توجهی داشتهاند. هدف این بررسی ارزیابی پیوستگی چشم انداز در ناحیه کاشان – آران است به گونهای که بتواند در برنامه ریزیهای منطقهای و ارزیابیهای زیست محیطی کاربرد داشته باشد. لذا با استفاده از هشت معیار و نقشه شامل فاصله از شهرها، فاصله از روستاها، فاصله از آزادراه قم-کاشان-نطنز، فاصله از خط راه آهن، فاصله از راههای اصلی، فاصله از راههای درجه 2، فاصله از راههای خاکی و فاصله از نواحی صنعتی وهمچنین کاربری زمین، ارزش پیوستگی چشمانداز در سامانه اطلاعات جغرافیایی و روش AHP ارزیابی شد. نتایج نشان داد که در بخشهای قابل توجهی از ناحیه کاشان-آران عدم پیوستگی چشم انداز (نواحی با ارزش پیوستگی چشم انداز کم و بسیار کم) دیده میشود. این نواحی حدود 13% مساحت محدوده مطالعاتی را شامل میشود.گسترش شهری، تغییر کاربری زمین و تغییر در چشمانداز طبیعی عمدتا به صورت توسعهی فیزیکی نقاط شهری و حاشیه شهری، توسعه راهها و جادهها، احداث آزادراه قم-کاشان-نطنز، توسعه نواحی صنعتی و کارخانجات از جمله دلایل اصلی تغییرات در چشم انداز است.
مقاله پژوهشی
اسماعیل دویران؛ داود خدایی؛ سعید غلامی؛ مهرداد دانش دوست
دوره 1، شماره 3 ، آبان 1391، صفحه 45-60
چکیده
چکیده امروزه آسایش بصری از مولفههای مهم و اساسی محیطهای انسان ساخت بویژه در فضاهای شهری به شمار میرود و همانطور که محیط داخلی زندگی انسان (خانه) بایستی از زیبایی برخوردار باشد محیط بیرونی(شهر) نیز باید زیبا و دارای کیفیت بصری مناسب باشد بنابراین اهمیت بررسی موضوع آسایش بصری و نقش کیفیتهای محیطی در ارتقاء و بهبود منظرشهری ...
بیشتر
چکیده امروزه آسایش بصری از مولفههای مهم و اساسی محیطهای انسان ساخت بویژه در فضاهای شهری به شمار میرود و همانطور که محیط داخلی زندگی انسان (خانه) بایستی از زیبایی برخوردار باشد محیط بیرونی(شهر) نیز باید زیبا و دارای کیفیت بصری مناسب باشد بنابراین اهمیت بررسی موضوع آسایش بصری و نقش کیفیتهای محیطی در ارتقاء و بهبود منظرشهری آشکار میگردد. این پژوهش به ابعاد مختلف مولفههای آسایش بصری و تاثیر آن بر منظر شهری و با تاکید بر عناصری چون روشنایی،رنگ،کیفیت محیطی، بدنه، کیفیت بنا، دسترسی و... پرداخته است.روش تحقیق در این پژوهش از نوع تحلیلی- تبیینی میباشد. گردآوری اطلاعات پژوهش بصورت کتابخانهای و میدانی بوده است. در شیوه میدانی با استفاده از روش برداشت و تکمیل پرسش نامه اطلاعات مورد نیاز گردآوری شد. حجم نمونه جامعه مورد مطالعه (محله حسینیه زنجان)، با استفاده از فرمول کوچران 120 نمونه بدست آمده است که نتایج آن در نرم افزار spss پیاده شد.در نهایت با استفاده از آماره خی دو تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیهها صورت گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که ارتقاء سطح مولفههای آسایش بصری تاثیر متقابل و دوسویهای را بر منظر شهری گذاشته و کاهش این مولفهها منحر به آشفتگی، ناهمگونی و اغتشاشات بصری محیط میشود.
مقاله پژوهشی
سعید ملکی؛ رضا زارعی
دوره 1، شماره 3 ، آبان 1391، صفحه 60-62
چکیده
چکیده پارکینگها به عنوان یکی از مهمترین زیرساختهای شهری نقش عمدهای در کاهش پارک حاشیهای و روانی ترافیک ایفا میکنند. امروزه در کلانشهرها به علت محدودیت زمین و فضا با ایجاد پارکینگهای طبقاتی میتوان مدیریت بهینه در جهت افزایش خدماتدهی به حجم زیادی از وسائط نقلیه انجام داد. پارکینگهای طبقاتی ...
بیشتر
چکیده پارکینگها به عنوان یکی از مهمترین زیرساختهای شهری نقش عمدهای در کاهش پارک حاشیهای و روانی ترافیک ایفا میکنند. امروزه در کلانشهرها به علت محدودیت زمین و فضا با ایجاد پارکینگهای طبقاتی میتوان مدیریت بهینه در جهت افزایش خدماتدهی به حجم زیادی از وسائط نقلیه انجام داد. پارکینگهای طبقاتی زمانی میتوانند کارآیی لازم را داشته باشند که از مکان یابی مناسب فضایی- مکانی برخوردار گردند. اهواز از جمله کلانشهرهای جنوب کشور است که شبکه حمل و نقل آن در حال حاضر با مشکل اساسی کمبود پارکینگ جهت کاربری مسکونی و سایر کاربریها روبرو بوده و بارگذاری فعالیتها بدون توجه به این کاربری سبب گردیده که این مسأله به تدریج بعنوان یک معضل شهری خود را بروز دهد. این معضل در نقاط پرتراکم که از کاربریهای چندگانه شهری بویژه کاربری اداری- تجاری و گذران اوقات فراغت برخوردارند خود را به شکل حادی نمایان میسازد. این پژوهش به منظور مکان یابی بهینه پارکینگهای طبقاتی در جهت کارایی بیشتر ابتدا مطالعات اولیه جهت شناسایی معیارهای تاثیرگذار بر انتخاب مکان مناسب پارکینگ انجام، سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)[1]، وزن دهی معیارها صورت پذیرفته است در نهایت با تلفیق این مدل با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)[2] محدودههای مناسب جهت احداث پارکینگهای طبقاتی پیشنهاد گردیده است. [1] Analytical Hierarchy Process(AHP) [2] Geographic Information System(GIS)
مقاله پژوهشی
جواد میرمحمد صادقی؛ رامین محبوبی؛ مریم شریف دوست
دوره 1، شماره 3 ، آبان 1391، صفحه 63-75
چکیده
چکیده هدف از این تحقیق، برآورد تابع تقاضای گردشگری داخلی در شهرستان مشهد است. اطلاعات بهکار رفته از نوع مقطعی میباشد که شامل 500 خانوار گردشگر داخلی است که حداقل یک شب در شهرستان مشهد در بهار 1390 اقامت داشتهاند. نمونهی مورد مطالعه بهصورت تصادفی انتخاب شده و اطلاعات از طریق مصاحبهی شفاهی با سرپرست خانوار و تکمیل پرسشنامه ...
بیشتر
چکیده هدف از این تحقیق، برآورد تابع تقاضای گردشگری داخلی در شهرستان مشهد است. اطلاعات بهکار رفته از نوع مقطعی میباشد که شامل 500 خانوار گردشگر داخلی است که حداقل یک شب در شهرستان مشهد در بهار 1390 اقامت داشتهاند. نمونهی مورد مطالعه بهصورت تصادفی انتخاب شده و اطلاعات از طریق مصاحبهی شفاهی با سرپرست خانوار و تکمیل پرسشنامه جمعآوری گردیده است. برای برآورد تابع تقاضای گردشگری از مدل آیدز (سیستم تقاضای تقریباً ایده آل[1]) به شکل مدل رگرسیون، استفاده شده است. در این تحقیق علاوه بر بررسی میزان تاثیر متغیرهای مخارجی (درآمدی) و قیمتی بر مخارج گردشگر برای پنج کالای غذا، محل اقامت، ایاب و ذهاب، سوغات و بازدید از مکانهای دیدنی، تاثیر سه متغیر انتظارات گردشگر نسبت به آیندهی اقتصادی، تعداد ساعات کار روزانهی سرپرست خانوار و میزان بدهی سرپرست خانوار بر روی مخارج گردشگر مورد تحلیل قرار گرفته است. در این تحقیق کششهای قیمتی و مخارجی تقاضا برای پنج کالای ذکر شده در حالت وجود سه متغیر جدید و عدم وجود آنها در تابع تقاضای گردشگری باهم مقایسه شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که متغیر انتظارات گردشگر نسبت به آیندهی اقتصادی تاثیر معناداری بر مخارج گردشگر بر روی پنج کالای ذکر شده دارد. همچنین متغیر تعداد ساعات کار روزانهی سرپرست خانوار، تاثیر معناداری بر مخارج گردشگر بر روی کالاهای غذا، ایاب و ذهاب، سوغات و بازدید از مکانهای دیدنی دارد. این متغیر تاثیر معناداری بر مخارج گردشگر روی کالای محل اقامت ندارد. متغیر میزان بدهی گردشگر تاثیر معناداری بر مخارج گردشگر بر روی کالاهای غذا و بازدید از مکانهای دیدنی دارد؛ این متغیر تاثیر معناداری بر مخارج روی کالاهای غذا، ایاب و ذهاب و سوغات ندارد. مقایسهی بین کششهای قیمتی و مخارجی (درآمدی) محاسبه شده برای دو گروه رگرسیون برآورد شده نشان داد که اضافه کردن سه متغیر جدید در معادلهی تقاضای گردشگری، کشش قیمتی کالاهای محل اقامت، ایاب و ذهاب، سوغات و بازدید از مکانهای دیدنی را نسبت به حالت نبود این سه متغیر افزایش میدهد. همچنین کشش مخارجی برای کالاهای غذا و محل اقامت کمتر و برای کالاهای ایاب و ذهاب، سوغات و بازدید از مکانهای دیدنی بیشتر از قبل میشوند [1] An Almost Ideal demand System (AIDS)
مقاله پژوهشی
امیر گندمکار
دوره 1، شماره 3 ، آبان 1391، صفحه 76-86
چکیده
چکیده: اگرچه که آب و هوا فقط یکی از متغیرهایی است که میتواند در گردشگری و مسافرت مؤثر باشد، ولی بیشتر گردشگران شرایط آب و هوایی را برای مسافرت خود مد نظر قرار میدهند. حتی افرادی هم که به منظور استفاده از آب و هوای مناسب اقدام به سفر نمیکنند، مانند گردشگران فرهنگی یا تحصیلی، سعی میکنند زمانهایی را برای سفر خود انتخاب ...
بیشتر
چکیده: اگرچه که آب و هوا فقط یکی از متغیرهایی است که میتواند در گردشگری و مسافرت مؤثر باشد، ولی بیشتر گردشگران شرایط آب و هوایی را برای مسافرت خود مد نظر قرار میدهند. حتی افرادی هم که به منظور استفاده از آب و هوای مناسب اقدام به سفر نمیکنند، مانند گردشگران فرهنگی یا تحصیلی، سعی میکنند زمانهایی را برای سفر خود انتخاب کنند که مکان مورد نظرشان بهترین شرایط آب و هوایی را داشته باشد. لذا آگاهی از وضعیت آب و هوای مناطق مختلف میتواند در امر برنامهریزی گردشگری نقش مؤثری داشته باشد. در این پژوهش با بررسی هفت پارامتر آب و هوایی مؤثر در امر آسایش گردشگری در استان اصفهان و با استفاده از تحلیل عاملی و تحلیل خوشهای اقدام به پهنهبندی اقلیم آسایش گردشگری در استان اصفهان گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که استان اصفهان دارای چهار پهنه اقلیم آسایش گردشگری مجزا است که هر پهنه دارای شرایط آب و هوای خاص خود است و در زمانهای خاصی از سال بهترین شرایط برای حضور گردشگران را دارد. پهنه اول شامل نواحی غربی و جنوبی استان است که در فصل تابستان بهترین شرایط برای حضور گردشگر را دارد. پهنه دوم شامل نواحی غربی و جنوبی به سمت داخل استان است که در فصل بهار برای حضور گررشگران بسیار مناسب است. پهنه سوم شامل نواحی مرکزی استان است که در فصل پاییز بهترین شرایط برای حضور گردشگر را داردو پهنه چهارم شامل نواحی شرقی و شمالی استان است که در فصل زمستان مناسبترین شرایط برای حضور گردشگر را دارد.
مقاله پژوهشی
نرگس زارع پیشه؛ مهری اذانی؛ صفرقائد رحمتی؛ حسن ستایشی
دوره 1، شماره 3 ، آبان 1391، صفحه 87-105
چکیده
چکیده با توسعه روزافزون شهری و افزایش ترافیک، آلودگی هوا و صوتی، ازدحام و شلوغی، معضل کمبود محل توقف وسایل نقلیه بخصوص در مناطق مرکزی شهرها، گریبانگیر اکثر شهرهای کشور میباشد. در شهر نیریز عدم ایجاد پارکینگهای کافی همزمان با توسعه معابر و کاربریهای شهری، باعث معضلاتی در سیستم حمل و نقل و ترافیک شهری شده است و نیاز به ...
بیشتر
چکیده با توسعه روزافزون شهری و افزایش ترافیک، آلودگی هوا و صوتی، ازدحام و شلوغی، معضل کمبود محل توقف وسایل نقلیه بخصوص در مناطق مرکزی شهرها، گریبانگیر اکثر شهرهای کشور میباشد. در شهر نیریز عدم ایجاد پارکینگهای کافی همزمان با توسعه معابر و کاربریهای شهری، باعث معضلاتی در سیستم حمل و نقل و ترافیک شهری شده است و نیاز به افزایش ظرفیت معابر و اختصاص فضای بیشتر به ترافیک، مکانیابی محلهای مناسب برای احداث پارکینگهای غیرحاشیهای را در جهت کاهش میزان توقفهای حاشیهای در این منطقه ضروری ساخته است. در این شهر یک پارکینگ عمومی فعال با ظرفیت پارک 500 خودرو، مساحتی حدود 6000 مترمربع را شامل میشود. علاوه بر این در طراحی و ساخت این پارکینگ از روشهای سنتی بهره گرفته شده است که استفاده معقول و بهینهای از زمینهای با ارزش شهری را در پی ندارد. ولی عدم توزیع مناسب پارکینگ در سطح شهر در حد نیاز، همچنین طراحی و کیفیت نامناسب تاسیسات و تجهیزات پارکینگ عمومی و...، باعث مشکلات فراوان حمل و نقل در این شهر شده است. لذا با اعمال ضوابط و معیارهای مؤثر در مکانیابی پارکینگها همچون فاصله از مراکز جاذب سفر، شبکه معابر، هزینه تملک زمین و کیفیت ابنیه و کاربریهای مناسب احداث پارکینگ و...، سعی شده است که محلهای بهینه برای احداث پارکینگ در منطقه مطالعاتی با استفاده از GIS مشخص شود. روش پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی- تحلیلی میباشد. مدل بکار گرفته شده در این پژوهش، ) AHPمدل تحلیل سلسله مراتبی) میباشد که تمام پارامترهای بکارگرفته شده با روش همپوشانی وزنی و مقایسه دو به دو اولویت بندی شدهاند که تراکم جمعیت خالص با وزن 3742/0 در بالاترین اولویت و کیفیت بنا با ارزش0224/0 در پایینترین اولویت قرار گرفتند. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر مکانیابی نسبتاً مناسب پارکینگ عمومی موجود در شهر نیریز میباشد.