نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید موحدی ¹
• خداکرم حاتمی بهمن‌بیگلو ¹
• مهدی نارنگی‌فرد ²

¹ دانشگاه اصفهان

² دانشگاه یزد

چکیده

پدیده‌ی گرد‌و‌غبار از مهم‌ترین پدیده‌های جوی مخرب و موثر در تغییرات آب و هوایی است، بنابراین شناخت ویژگی‌های آن از نظر فراوانی، مکان و زمان رخداد دارای اهمیت است، بدین جهت در این نوشتار به منظور ارزیابی و پایش مکانی و زمانی رخداد پدیده‌‌های مرتبط با گرد‌و‌غبار در شهرهای ایران از 85 ایستگاه همدید در بازه زمانی مشترک 20 ساله و از روشهای تحلیل آماری استفاده شده است. یافته‌های این پژوهش نشان داد که پدیده‌ی غبار(هیز) با کد 05 در نواحی ساحلی خلیج‌فارس دارای بیشینه فراوانی سالانه است و پیش از ظهر از فراوانی بیشتری نسبت به پس از ظهر برخوردار است، بیشینه و کمینه ‌رخداد فصلی آن به ترتیب تابستان و زمستان است. پدیده‌ی گرد‌و‌خاک با کد 06 در غرب کشور دارای بیشترین رخداد است و بیشینه و کمینه‌‌ رخداد فصلی آن بترتیب تابستان و پاییز است، پدیده‌ی گرد‌و‌خاک بلند شده اطراف ایستگاه با کد 07 در شرق کشور دارای بیشترین فراوانی است. پدیده‌های طوفان ماسه یا گرد و خاک سبک، متوسط و شدید با کدهای 30 تا 35 بیشترین فراوانی رخداد در شرق کشور دارد و هنگام پس از ظهر دارای بیشترین فراوانی رخداد است. پدیده‌ی رعد و برق توام با توفان گرد و خاک یا توفان شن با کد 98 در ایستگاه ایرانشهر دارای بیشترین فراوانی رخداد است و در سایر ایستگاه‌های کشور بندرت رخ می‌دهد. بنابراین مطالعه‌ی کدهای هوای مرتبط با گرد و غبار به طور جداگانه سبب آشکارسازی تفاوت‌های زمانی و مکانی آنها می‌گردد و در شناخت مخاطرات محیطی شهرها و مناطق مختلف کشور دارای اهمیت است.

کلیدواژه‌ها

• گرد‌و‌غبار
• توفان گرد و خاک
• غبار
• ایران
• تحلیل مکانی_زمانی