برنامه ریزی شهری
یعقوب آذرگشت؛ حمید جلالیان؛ غلامرضا جانباز قبادی؛ نازنین تبریزی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 دی 1400
چکیده
در مورد توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای فرمول واحدی برای تمام کشورها وجود نداشته و هر کشوری باید با شرایط اجتماعی، اقتصادی، اکولوژیکی و فضایی خود به دنبال تدوین معیارهای خاص توسعه شهری پایدار باشد.در همین ارتباط، تهران به عنوان یک کلان‌شهر و پایتخت ایران، از منظر جغرافیایی(کالبدی – فضایی و عملکردی) و با توجه به توسعه نامتوازن سرزمین ...
بیشتر
در مورد توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای فرمول واحدی برای تمام کشورها وجود نداشته و هر کشوری باید با شرایط اجتماعی، اقتصادی، اکولوژیکی و فضایی خود به دنبال تدوین معیارهای خاص توسعه شهری پایدار باشد.در همین ارتباط، تهران به عنوان یک کلان‌شهر و پایتخت ایران، از منظر جغرافیایی(کالبدی – فضایی و عملکردی) و با توجه به توسعه نامتوازن سرزمین و اقتصاد نفتی، با چالشهای بیشماری روبرو است. کلانشهری که در اغلب شاخص‌های اجتماعی– اقتصادی و محیط زیستی، خطوط قرمز را پشت سر گذاشته و سیاستهای تمرکزگرایی از گذشته تاکنون در حوزههای سیاسی، اداری، بازرگانی، صنعتی و آموزشی موجب تمرکز شدید جمعیت و فعالیت در فضای آن شدهاست. این پژوهش با هدف تبیین سهم عوامل اثرگذار در توسعه پایدار کلان‌شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش، روش کیفی و ابزار اصلی گردآوری و تحلیل داده، تکنیک دلفی کمّی بوده است.نتایج پژوهش نشان میدهد مهم‌ترین عوامل اثرگذار در توسعه پایدار کلان‌شهر تهران به ترتیب عبارتند از: مسئولیتپذیری، راهبردی و آیندهنگری، انعطافپذیری و پاسخگویی، تصمیمگیری، ساختار قدرت و عدم موازیکاری نهادها.
برنامه ریزی شهری
مهری روزبهانی؛ غلامرضا جانباز قبادی؛ صدرالدین متولی؛ جلال عظیمی آملی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 خرداد 1401
چکیده
فضای شهری عنصر اساسی ساخت شهر است و از بین فضاهای شهری، فضای سبز شهری نقش مهمی در حفظ تعادل محیط‌زیست و تعدیل آلودگی هوا، کاهش تراکم و پرورش روحی و جسمی شهروندان دارد. فضای سبز شهری دربرگیرنده بخشی از سیمای شهر است و استقرار پارک‌های شهری تأثیری مثبت بر کیفیت زندگی و رضایتمندی شهروندان دارد و درک نادرست در مکان‌یابی و توزیع این‌گونه ...
بیشتر
فضای شهری عنصر اساسی ساخت شهر است و از بین فضاهای شهری، فضای سبز شهری نقش مهمی در حفظ تعادل محیط‌زیست و تعدیل آلودگی هوا، کاهش تراکم و پرورش روحی و جسمی شهروندان دارد. فضای سبز شهری دربرگیرنده بخشی از سیمای شهر است و استقرار پارک‌های شهری تأثیری مثبت بر کیفیت زندگی و رضایتمندی شهروندان دارد و درک نادرست در مکان‌یابی و توزیع این‌گونه فضاها تأثیرگذاری آنها را محدود می‌کند. پژوهش حاضربا هدف بررسی توزیع مناسب پارکها و سنجش سطح رضایتمندی شهروندان ازوضعیت پارکها با استفاده از مولفه‌های مرتبط انجام شده است. پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و اطلاعات آن بر اساس منابع کتابخانه‌ای، بازدید میدانی و پرسشنامه محقق ساخته است. آلفای کرونباخ 933/0و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفره و محدوده جغرافیایی پژوهش شهر تهران می‌باشد. یافته‌ها نشان میدهد پوشش سبز مناطق 22 گانه منفی بوده و مناطق یک و 22 بیشترین کاهش و مناطق 2 و 19 بیشترین افزایش را بین مناطق داشته‌اند. بررسی شاخص‌ها با مدل (AHP) نشان داد که توزیع فضایی پارکها مناسب نیست همچنین در سنجش سطح رضایتمندی شاخص سطل زباله با میانگین 07/4، شاخص روشنایی در شب با 33/4 و شاخص ایستگاه اتوبوس با 28/3 بیشترین امتیاز را کسب کردند و با توجه به اینکه میانگین پاسخ‌ها پایین‌تر از حد متوسط قرار دارد نتیجه گرفته می‌شود که این وضعیت در رضایتمندی شهروندان از فضای سبز تأثیر منفی دارد و شهروندان از فضای سبز شهری رضایت ندارند به همین منظور جهت بهبود وضعیت پیشنهاداتی ارائه گردید.
برنامه ریزی شهری
محمد علی قهرمانی؛ الهام امینی
دوره 11، شماره 43 ، مهر 1401، ، صفحه 74-92
چکیده
الگوی ساخت کالبدی را می‌توان ساده‌ترین راه در راستای دستیابی به شکل‌گیری همبستگی اجتماعی و کاهش انزوای اجتماعی دانست. بی‌تردید کیفیت کالبدی شهر در میزان و چگونگی برقراری روابط اثرگذار خواهد بود؛ به‌عبارت‌دیگر، روابط اجتماعی موجود در شهر که مقداری از آنها ناشی از نقش مراکز مذهبی موجود در محله است؛ روح محله را زنده می‌سازد و ...
بیشتر
الگوی ساخت کالبدی را می‌توان ساده‌ترین راه در راستای دستیابی به شکل‌گیری همبستگی اجتماعی و کاهش انزوای اجتماعی دانست. بی‌تردید کیفیت کالبدی شهر در میزان و چگونگی برقراری روابط اثرگذار خواهد بود؛ به‌عبارت‌دیگر، روابط اجتماعی موجود در شهر که مقداری از آنها ناشی از نقش مراکز مذهبی موجود در محله است؛ روح محله را زنده می‌سازد و بدون شک، کمیت و کیفیت آن، درگرو سلامت کالبد محله خواهد بود. هدف این تحقیق بررسی و شناسایی شاخص‌های نقش مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی محله‌های تجریش در منطقه 1 و شاه عبدالعظیم در منطقه 20 تهران با رویکرد سرمایه اجتماعی که می‌تواند با کاهش انزوای اجتماعی این محله با رویکرد سرمایه اجتماعی منجر شود. در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده‌شده است. داده‌ها به‌صورت پرسشنامه و مصاحبه سازمان‌یافته در میان شهروندان محله تجریش در منطقه 1 و محله شاه عبدالعظیم در منطقه 20 تهران برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و lisrel8.8 و Excel استفاده شد. بررسی نقش مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی محله‌های شهری با رویکرد سرمایه اجتماعی، از طریق معیارهای؛ (ساختاری، ارتباطی، شناختی) بررسی شدند. از طریق تجزیه‌وتحلیل داده‌های پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی مشخص شد که زیرمعیارها و سؤالات تحقیق به‌طور کامل معرف مؤلفه‌های 3 گانه ب نقش مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی محله‌های شهری با رویکرد سرمایه اجتماعی، نمونه موردی: (محله تجریش در منطقه 1 و محله شاه عبدالعظیم در منطقه 20 تهران) هستند. بر اساس آزمون پیرسون؛ مؤلفه‌ی ارتباطی بالاترین تأثیر را بر روی کاهش انزوای اجتماعی محله‌های تجریش و شاه عبدالعظیم می‌گذارد (beta=0.779)( beta=0.698) دارد. بیشترین تأثیر و ارتباط بین سرمایه اجتماعی و مؤلفه‌های 11گانه نقش مراکز مذهبی بر کاهش انزوای اجتماعی محله‌های شهری به ترتیب زیر است: مشارکت، حضور پذیری، هویت، اعتماد، صداقت، دین‌داری، روایات مشترک، ترکیب روابط، همگونی اجتماعی، نهادی، الزامات و انتظارات.مدل مفهومی تحقیق با استفاده از مدل لیزرل تدوین و برازش آن از طریق ضرایب تی استانداردشده بر روی نشانگرهای مدل( که بزرگ‌تر از قدر مطلق 1.96) تائید گردید. مؤلفه‌های تحقیق نیز بر اساس میانگین رتبه‌ای آزمون فریدمن اولویت‌بندی شدند که عبارت‌اند از؛ بعد ارتباطی(1.17)،بعد ساختاری (2.87)، بعد شناختی (3.16). نتایج نهایی حاصل از بررسی شاخص کلِ نقش مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی محله‌های شهری با رویکرد سرمایه اجتماعی، میانگین محله‌ی تجریش 2.95 محله‌ی شاه عبدالعظیم 2.82 می‌باشد. هر دو محله ازنظر نقش مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی محله‌های شهری با رویکرد سرمایه اجتماعی در وضعیت نزدیک به میانه نظری می‌باشد و تأثیرگذاری مراکز مذهبی در کاهش انزوای اجتماعی این دو محله مشهود است. در پایان پس از تدوین مدل مفهومی و ارائه پیشنهاداتی جهت کاهش انزوای اجتماعی محله‌های شهری با رویکرد سرمایه اجتماعی با استفاده از نقش مراکز مذهبی، در محله‌های تجریش و شاه عبدالعظیم ارائه شد.
برنامه ریزی شهری
لطفعلی کوزگره کالجی؛ مجید اسکندر پور؛ عبدالباسط درزاده مهر
دوره 8، شماره 29 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 21-34
چکیده
چکیده مفهوم کیفیت زندگی طی نیم قرن اخیر، مفهومی کلیدی و مهم در عرصه مباحث مطالعات شهری و مسائل انسانی تبدیل شده است. و با بهره گیری از روش پیمایش به جمع آوری داده های پژوهش پرداخته. در این راستا براساس فرمول کوکران تعداد 377 پرسشنامه در بین سرپرستان خانوار این محله توزیع گردیده است. جهت سنجش روایی پرشسنامه از روایی محتوای استفاده شده ...
بیشتر
چکیده مفهوم کیفیت زندگی طی نیم قرن اخیر، مفهومی کلیدی و مهم در عرصه مباحث مطالعات شهری و مسائل انسانی تبدیل شده است. و با بهره گیری از روش پیمایش به جمع آوری داده های پژوهش پرداخته. در این راستا براساس فرمول کوکران تعداد 377 پرسشنامه در بین سرپرستان خانوار این محله توزیع گردیده است. جهت سنجش روایی پرشسنامه از روایی محتوای استفاده شده که میزان آن 42/. بوده است. جهت سنجش پایایی شاخص ها از ضریب آلفای کرونباخ که میزان ان 72/. بوده است. برای سنجش همبستگی و تاثیر گذاری شاخص های سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی از ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شده است. مطابق یافته ها در محله هفت چنار وضعیت شاخص های سرمایه اجتماعی، مشارکت اجتماعی (شبکه ها) با میانگین 24/3، بالاتر از دیگر ابعاد است همچنین از لحاظ شبکه های اجتماعی و حمایت اجتماعی (شبکه ها) با میانگی04/ 3در رتبه دوم قرار دارد. اما محله هفت چنار از لحاظ کیفیت زندگی شهری در بعد تسهیلات و دسترسی با میانگین 28/3، بالاتر از دیگر ابعاد است کیفیت زندگی از لحاظ ایمنی و امنیت و حمایت با میانگی82/2 در رتبه بعدی قرار دارد. میزان تاثیر مستقیم، غیر مستقیم و کل شاخص‌ها بر کیفیت زندگی بعد عمل متقابل و اعتماد520/0، جنبه های محلی262/0 نیز تاثیر مستقم بر کیفیت زندگی دارد و همچنین بعد مشارکت اجتماعی 032/0و مشارکت مدنی103/0 درصد به صورت غیر مستقیم بر کیفیت زندگی تاثیردارد.
برنامه ریزی شهری
محمدتقی رضویان؛ مصطفی هرائینی؛ مهرداد بهرامی؛ پریا علیزاده
دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1396، ، صفحه 51-64
چکیده
مسکن از دیرباز مهم‌ترین مسئله زندگی بوده است. داشتن سرپناهی مطمئن، ایمن و راحت از آرزوهای دیرینه هر انسانی می‌باشد که در این راه با توسل به انواع روش‌ها و تکنولوژی‌ها سعی در بهتر نمودن روند شکل‌گیری و توسعه این علم داشته است. شاخص‌های اجتماعی مسکن از مهم‌ترین ابزارهای شناخت ابعاد مختلف مسکن است. هدف از این پژوهش تحلیل و ارزیابی ...
بیشتر
مسکن از دیرباز مهم‌ترین مسئله زندگی بوده است. داشتن سرپناهی مطمئن، ایمن و راحت از آرزوهای دیرینه هر انسانی می‌باشد که در این راه با توسل به انواع روش‌ها و تکنولوژی‌ها سعی در بهتر نمودن روند شکل‌گیری و توسعه این علم داشته است. شاخص‌های اجتماعی مسکن از مهم‌ترین ابزارهای شناخت ابعاد مختلف مسکن است. هدف از این پژوهش تحلیل و ارزیابی ابعاد شاخص‌های اجتماعی مسکن مهر پرند می‌باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که آمار و اطلاعات آن با استفاده از پرسشنامه به‌دست آمده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی خانوار ساکن در مسکن مهر پرند می‌باشد که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه‌ای به حجم 385 نفر از بین آنها با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب گردید در تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آزمون‌های آماری توصیفی (میانگین گیری و درصد گیری) و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و شاخص رضایتمندی هال ین و تن) در نرم افزار Spss استفاده شده است. بر اساس یافته‌های تحقیق، اکثریت ساکنان مسکن مهر پرند را اقشار کم درآمد جامعه تشکیل می‌دهند. اغلب آنان مالک هستند و تعداد خانوارهای ساکن در آن بیش از حدِاستاندارد است. مسکن مهر پرند، اغلب دارای 2 اتاق می‌باشد که با توجه به تعداد بالای خانوارها نامناسب می‌باشد. بر اساس یافته‌های کلی تحقیق طرح مسکن مهر پرند در بهبود شاخص‌های اجتماعی و تأمین مسکن اقشار کم درآمد موفق نبوده است و در نهایت می‌توان گفت، در تمامی متغیرهای رضایتمندی، نارضایتی افراد ساکن در مسکن مهر دیده می‌شود.
برنامه ریزی شهری
ثروت اله مرادی؛ آرام کریمی؛ نادر تابعی
دوره 6، شماره 22 ، مرداد 1396، ، صفحه 21-36
چکیده
امروزه نحوه مدیریت شهری می تواند در پایداری محلات تاثیر گذار باشد. در حال حاضر رویکردی که به عنوان اثر بخش ترین، کم هزینه ترین و پایدارترین شیوه اعمال مدیریت شهری معرفی می شود «حکمروایی خوب شهری» می باشد. هدف کلی این پژوهش تحلیل الگوی حکمروایی خوب شهری در توسعه پایدار محله‌ای محلات منطقه شش تهران می باشد. روش تحقیق نوصیفی ـ تحلیلی ...
بیشتر
امروزه نحوه مدیریت شهری می تواند در پایداری محلات تاثیر گذار باشد. در حال حاضر رویکردی که به عنوان اثر بخش ترین، کم هزینه ترین و پایدارترین شیوه اعمال مدیریت شهری معرفی می شود «حکمروایی خوب شهری» می باشد. هدف کلی این پژوهش تحلیل الگوی حکمروایی خوب شهری در توسعه پایدار محله‌ای محلات منطقه شش تهران می باشد. روش تحقیق نوصیفی ـ تحلیلی است. به همین منظور ابتدا محلات منطقه شش به لحاظ شاخص‌های حکمروایی خوب شهری و توسعه پایدار محله‌ای با استفاده از مدل وزن دهی آنتروپی شانون و VIKOR مورد بررسی قرار گرفتند و در مراحل بعدی برای بررسی ارتباط بین پایداری محله ای و حکمروایی خوب شهری از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغییره بهره گرفته شد. نتایج حاصل از مدل VIKORنشان میدهد که محلات منطقه 6 از لحاظ حکمروایی خوب شهری و توسعه پایدار محله ای در وضعیت ضعیف و ناپایداری هستند و از لحاظ شاخص های حکمروایی خوب شهری محله گاندی در رتبه اول و محله بهجت در رتبه آخر قرار دارد. همچنین از لحاظ شاخص های توسعه پایدار محله ای محله آرژانتین ساعی به عنوان پایدارترین محله و محله نصرت به عنوان ناپایدارترین محله معرفی شدند. آزمون همبستگی پیرسون هم نشان می دهد که بین حکمروایی خوب شهری و توسعه پایدار محله ای در محلات منطقه 6 رابطه معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون رگرسیون چند متغییره نشان دهنده این امر است که در بین شاخص های حکمروایی خوب شهری، شاخص مشارکت بیشترین تاثیر را در توسعه پایدار محله ای دارند